1.1. Czym jest CSS? Rola CSS w tworzeniu stron WWW
Wprowadzenie: HTML + CSS = Kompletna Strona WWW
W poprzednich rozdziałach nauczyliśmy się, jak używać HTML (HyperText Markup Language) do tworzenia **struktury** i **treści** strony internetowej – definiowania nagłówków, paragrafów, list, obrazków, linków itp. Jednak sam HTML nie wystarcza do stworzenia atrakcyjnej wizualnie i dobrze zorganizowanej strony. Tutaj do gry wkracza **CSS**.
CSS, czyli **Kaskadowe Arkusze Stylów** (Cascading Style Sheets), to język służący do opisu **prezentacji** dokumentu napisanego w języku znaczników, takim jak HTML. Innymi słowy, CSS odpowiada za **wygląd i układ** strony internetowej – kolory, czcionki, marginesy, tła, rozmieszczenie elementów i wiele, wiele więcej.
Można myśleć o HTML jak o szkielecie i treści budynku, a o CSS jak o jego wykończeniu – kolorach ścian, rodzaju podłóg, rozmieszczeniu mebli, dekoracjach.
Kluczowe role CSS:
- Stylizowanie wyglądu: CSS pozwala kontrolować każdy aspekt wizualny elementów HTML, od kolorów i czcionek po tła i obramowania.
- Definiowanie układu (Layout): Za pomocą CSS (a zwłaszcza nowoczesnych modułów jak Flexbox i Grid) można precyzyjnie rozmieścić elementy na stronie, tworząc złożone układy kolumnowe, siatki i responsywne designy.
- Separacja struktury od prezentacji: Jedną z głównych zalet CSS jest oddzielenie warstwy wyglądu od warstwy struktury (HTML). Dzięki temu kod jest czystszy, łatwiejszy w zarządzaniu, a zmiany w wyglądzie nie wymagają modyfikacji samego HTML.
- Spójność wizualna: Używając zewnętrznych arkuszy stylów, można łatwo zapewnić spójny wygląd wielu podstron w ramach jednej witryny. Zmiana stylu w jednym miejscu automatycznie wpłynie na wszystkie strony korzystające z danego arkusza.
- Dostosowanie do różnych mediów: CSS pozwala definiować różne style dla różnych typów mediów (np. ekran komputera, drukarka, urządzenia mobilne) za pomocą Media Queries, co jest podstawą projektowania responsywnego (RWD).
- Poprawa dostępności: Chociaż główną rolę w dostępności odgrywa semantyczny HTML, odpowiednie użycie CSS (np. dbanie o kontrast, ukrywanie elementów w sposób dostępny dla czytników ekranu) również ma znaczenie.
Korzyści z używania CSS:
- Większa kontrola nad wyglądem: CSS oferuje znacznie bogatsze możliwości stylizowania niż atrybuty HTML (które są obecnie przestarzałe dla celów prezentacyjnych).
- Łatwiejsza konserwacja: Zmiany w wyglądzie witryny wprowadza się w jednym lub kilku plikach CSS, zamiast edytować każdy plik HTML z osobna.
- Szybsze ładowanie stron: Przeglądarka może buforować (cache'ować) zewnętrzne pliki CSS, co przyspiesza ładowanie kolejnych podstron witryny. Mniejsza ilość kodu prezentacyjnego w HTML również zmniejsza rozmiar plików HTML.
- Lepsze SEO: Czysty, semantyczny HTML (oddzielony od stylów) jest lepiej rozumiany przez wyszukiwarki internetowe.
- Responsywność: CSS jest kluczowe dla tworzenia stron, które dobrze wyglądają i działają na różnych urządzeniach (komputery, tablety, smartfony).
Bez CSS współczesne strony internetowe byłyby jedynie prostymi, nieatrakcyjnymi dokumentami tekstowymi. Nauka CSS jest więc niezbędnym krokiem dla każdego, kto chce tworzyć nowoczesne i profesjonalne witryny WWW.
Zadania praktyczne
Zadanie 1 (z rozwiązaniem)
Odwiedź swoją ulubioną stronę internetową. Użyj narzędzi deweloperskich przeglądarki (zazwyczaj F12), aby tymczasowo wyłączyć wszystkie style CSS dla tej strony. Jak zmienił się jej wygląd? Co pozostało? Jakie wnioski można wyciągnąć na temat roli CSS?
Rozwiązanie:
W narzędziach deweloperskich (np. w zakładce "Elements" lub "Inspector") można znaleźć i odznaczyć lub usunąć linki do arkuszy stylów (tagi <link rel="stylesheet"> w sekcji <head>) lub wyłączyć wszystkie style w inny sposób (niektóre przeglądarki mają dedykowaną opcję). Po wyłączeniu CSS:
- Strona straci wszystkie kolory, tła, niestandardowe czcionki i większość formatowania wizualnego.
- Układ strony prawdopodobnie się "rozsypie" – elementy będą wyświetlane jeden pod drugim, w domyślnej kolejności HTML.
- Pozostanie jedynie surowa treść i struktura zdefiniowana w HTML (teksty, obrazki, linki).
Wnioski: CSS jest absolutnie kluczowy dla wyglądu i układu nowoczesnych stron. Bez niego strony są nieatrakcyjne i często trudne w nawigacji. HTML dostarcza treść i strukturę, a CSS nadaje im formę.
Zadanie 2 (do samodzielnego wykonania)
Pomyśl o stronie internetowej, którą ostatnio odwiedziłeś. Wymień 3-5 elementów jej wyglądu lub układu, za które prawdopodobnie odpowiada CSS (np. kolor nagłówka, rozmiar czcionki tekstu, położenie menu, zaokrąglone rogi przycisku).
Zadanie 3 (do samodzielnego wykonania - research)
Wyszukaj w internecie informacje o historii CSS. Kiedy powstała pierwsza wersja CSS i jakie były główne motywacje jej stworzenia?
FAQ - Najczęściej zadawane pytania
Czy CSS jest językiem programowania?
Nie, CSS nie jest językiem programowania w tradycyjnym sensie, ponieważ nie zawiera logiki warunkowej, pętli ani funkcji znanych z języków programowania jak JavaScript czy Python. Jest to język **deklaratywny**, służący do opisu reguł stylizowania. Opisujemy *jak* coś ma wyglądać, a przeglądarka interpretuje te reguły.
Czy muszę znać HTML, żeby uczyć się CSS?
Tak, znajomość HTML jest **niezbędna** do nauki i efektywnego używania CSS. Style CSS są stosowane do elementów HTML, więc musisz rozumieć strukturę dokumentu HTML, znaczniki i ich atrybuty, aby móc je poprawnie stylizować. Najlepiej uczyć się HTML i CSS równolegle lub zacząć od solidnych podstaw HTML.
Czy CSS jest trudny do nauczenia?
Podstawy CSS są uważane za stosunkowo łatwe do opanowania, zwłaszcza jeśli rozumiesz HTML. Składnia jest prosta. Wyzwania mogą pojawić się przy bardziej zaawansowanych koncepcjach, takich jak specyficzność, kaskadowość, zaawansowane selektory oraz nowoczesne moduły layoutu (Flexbox, Grid), ale systematyczna nauka pozwala je zrozumieć.
Jakie są wersje CSS?
CSS ewoluuje modułowo. Nie ma już monolitycznych wersji jak CSS1, CSS2.1. Obecnie mówimy o "CSS Living Standard" oraz poszczególnych modułach na różnych poziomach (np. CSS Color Module Level 4, CSS Grid Layout Module Level 2). Przeglądarki stopniowo implementują funkcje z nowych modułów i poziomów.